Η ιδιότητα των «μουσικών του δρόμου» (και του καλλιτέχνη του δρόμου γενικότερα) είναι ένας τρόπος έκφρασης των μουσικών κ.ά. καλλιτεχνών που έχει μακρά ιστορική πορεία μέσα στους αιώνες και τους διαφορετικούς πολιτισμούς.
Αν περιοριστούμε στον ελλαδικό χώρο και μόνο, η μουσική δραστηριότητα των «μουσικών του δρόμου» ανιχνεύεται ήδη από τον κυκλαδικό, τον μινωικό και τον μυκηναϊκό πολιτισμό, ο δε αρχαίοι «μουσικοί του δρόμου» διακριτά εμφανίζονται στους προ-ομηρικούς χρόνους με τους αοιδούς που εξελίσσονται κατόπιν στην ομηρική εποχή στους ραψωδούς. Κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η ελευθερία τους να επιλέγουν τον τρόπο, τον χρόνο και τον τόπο έκφρασης, κοινό χαρακτηριστικό στοιχείο δηλ. με αυτό του σημερινού «μουσικού του δρόμου». Και έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης και σεβασμού στο αρχαιοελληνικό πολιτισμό αυτοί οι καλλιτέχνες ως εμπνεόμενοι από τις μούσες, η δε ανταμοιβή τους θεωρούνταν πάντα ανταπόδοση της σημαντικής του πολιτιστικής προσφοράς και όχι επαιτεία.
Θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά για τη θέση της μουσικής στην κοινωνία και την παιδεία των αρχαίων Ελλήνων, για το ρόλο που έπαιζε στο δημόσιο βίο, στην εξέλιξη της φιλοσοφίας και την ανάπτυξη των επιστημών. Ο Πυθαγόρας, ο οποίος έβαλε τις βάσεις του μουσικού συστήματος, θεωρούσε ότι η μουσική ήταν πάνω απ’ όλα μια μαθηματική επιστήμη, η εικόνα της ουράνιας αρμονίας, η έκφραση δηλ. των αρμονικών σχέσεων των αριθμών που επεκτεινόταν στους πλανήτες. Δεδομένη θεωρείται εξάλλου η επίδραση της αρχαιοελληνικής μουσικής στους μουσικούς πολιτισμούς της Μέσης Ανατολής, του αραβικού μουσικού πολιτισμού και τους μεταγενέστερους μουσικούς πολιτισμούς της Ευρώπης, με τη διάδοση των αρχών της Σχολής των Πυθαγόρειων.
Σε ολόκληρο τον κόσμο σήμερα, σε κάθε μεγάλη ή μικρή πόλη, στους δρόμους, τα πάρκα, στις πλατείες, στους πεζόδρομους, στις αγορές, στο μετρό, ακόμα και στις λαϊκές αγορές στην Αμερική (farmers market), παντού όπου υπάρχουν άνθρωποι, οι μεμονωμένοι μουσικοί ή τα μουσικά σύνολα στήνουν ελευθέρα τα όργανα και παίζουν, προσφέροντας γενναιόδωρα τη μουσική τους, αμβλύνοντας το σκληρό και άχαρο αστικό τοπίο και ομορφαίνοντας έστω πρόσκαιρα τις στιγμές αυτών που περιδιαβαίνουν.
Εντούτοις εδώ, στο τόπο που συστηματοποιήθηκε και οργανώθηκε η φιλοσοφία της μουσικής και ο οποίος τόπος διέδωσε και δίδαξε την ελεύθερή της έκφραση, εδώ λοιπόν στη χώρα μας η δραστηριότητα του «μουσικού του δρόμου» θεωρείται επαιτεία και διώκεται.
Προφανώς αυτή η στάση της Ελληνικής Πολιτείας είναι από πολιτιστικής απόψεως καταδικαστέα.
Ποιοι ήταν πάντα και ποιοι είναι σήμερα οι «μουσικοί του δρόμου» , ιδιαίτερα σε αυτά τα τελευταία χρόνια της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης;
- Είναι οι νεαροί μαθητές του μουσικού σχολείου, οι φοιτητές του μουσικού τμήματος του πανεπιστημίου και οι σπουδαστές των ωδείων, που θέλουν να θέσουν την τέχνη τους στη δοκιμασία της ανοικτής ακρόασης στο δρόμο, μετρώντας τρόπω τινά την αποδοχή της μουσικής τους από το κοινό, με κριτήριο το πιθανό φιλοδώρημα από τους περαστικούς.
- Είναι παλιοί και νέοι επαγγελματίες μουσικοί που τα τελευταία χρόνια χάσανε πλέον τις δουλειές τους και προτίμησαν να «βγάλουν» την τέχνη τους στο δρόμο με αξιοπρέπεια, παρά να βυθιστούν άπραγοι στη θλίψη της ανεργίας, στο περιθώριο της κοινωνίας και τον αποκλεισμό.
- Είναι παλιννοστούντες, που η εκμάθηση μουσικής ήταν δεδομένη και αυτονόητη στις κοινωνίες από τις οποίες προήλθαν και που ερχόμενοι πλέον στην «πατρίδα», παίζουν για να συμπληρώσουν τον βιοπορισμό τους.
- Είναι αλλοεθνείς φοιτητές που σπουδάζουν εδώ και παίζουν τη μουσική της δικής τους κουλτούρας.
- Είναι τσιγγανόπουλα με τη χαρακτηριστική, ζωντανή μουσική παράδοση της φυλής τους.
- Είναι περαστικοί τουρίστες που μας χαρίζουν τραγούδια του δικού τους λαού και τόπου.
- Είναι πρόσφυγες ή μετανάστες που παίζουν ελπίζοντας ότι έτσι θα βρουν κοινή γλώσσα και θα επικοινωνήσουν μαζί μας και τόσοι άλλοι.
Όλοι αυτοί, μέσα στα μερικά κέρματα που πιθανώς θα μπουν στο «καπέλο» τους, βλέπουν την ανταπόδοση των περαστικών στη χαρά που τους μετέδωσαν και που αποπνέεται από αυτή τους την καλλιτεχνική δραστηριότητα, τη «μουσική στο δρόμο» και απολαμβάνουν την αναγνώριση της πολιτιστικής προσφοράς τους, της αξίας της τέχνης τους και των μακρόχρονων κόπων που χρειάστηκαν.
Όλοι αυτοί που ομορφαίνουν τις πόλεις γεμίζοντας τις γωνιές τους με τζαζ, ροκ, μπλουζ, κλασσική μουσική, ντόπια και ξένη λαϊκή και εθνική παραδοσιακή μουσική, όλοι αυτοί ούτε απαιτούν ούτε επαιτούν.
Και αυτοί που ανταποκρίνονται με κάποιο κέρμα δεν είναι βέβαια συνεργοί σε κάποιο αδίκημα ή συνένοχοι σε κάποια αξιόποινη πράξη. Δεν πρέπει καν να θεωρούνται ευσπλαχνικοί, φιλάνθρωποι ή ελεήμονες, παρά, το πολύ-πολύ, να νιώθουν αλληλέγγυοι στη όποια τρέχουσα δυσκολία του «μουσικού του δρόμου». Και μάλιστα με το αζημίωτο, αφού έτσι, με κάποιο κέρμα, ανταποδίδουν αβίαστα την ευχάριστη μουσική στιγμή, που μέσα στο πλαίσιο της καθημερινή τους ρουτίνα τους έλαχε και τους προσφέρθηκε στο δρόμο.
Ιδιαίτερα σήμερα με τις κοινωνικές διαστάσεις που έχει πάρει η οικονομική κρίση στον τόπο μας και με την ανεργία να μαστίζει τη χώρα, μια χώρα που έχει στραφεί στο δανεισμό (μήπως στην επαιτεία;) για να πορευτεί, είναι τουλάχιστον ανήθικο και βαθειά υποκριτικό, να συγχέεται η έντιμη, αξιοπρεπής, κοινωνικά αρεστή και χρήσιμη δραστηριότητα του «μουσικού του δρόμου» με την επαιτεία, όπως τουλάχιστον αυτή ορίζεται από το νόμο ως ποινικά κολάσιμη πράξη...
Ας αφήσουν λοιπόν,αυτόν τον κόσμο να ανασάνει...χωρίς τον φόβο των προσαγωγών και των διώξεων για επαιτεία, κατάληψη δημόσιου χώρου, μη πληρωμή πνευματικών δικαιωμάτων στην ΑΕΠΙ .κ.λ.π.